آنچه باید در مورد روغن موتور خودرو بدانید

روغن موتور چیست

روغن موتور مایعی است که وظیفه آن روغن کاری روانکاری خنک کنندگی تمیز کنندگی و حفاظت از قطعات خودرو را بر عهده دارد مهم نیست که علم امروزی تا چه حدی سبب افزایش کیفیت خودرو و تغییر در خودرو شده باشد مهم این است که هنوز هم حیات موتور به روغن وابسته است همانطور که بدن انسان نیز برای حیات به خون نیازمند است.

تاریخچه روغن موتور

استفاده از روغن‌ها روانکارها به هزاره رم قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد یعنی زمانی که چرخ و ارابه اختراع شده بود در آن زمان محور چرخ‌ها بعد از مدتی بر اثر اصطکاک نیم سوز می‌شد و سعی می‌کردند با استفاده از آب خنک کنند و از فرسایش جلوگیری کنند اما بعد از مدتی در راستای تلاش مصریان استفاده از روغن‌های گیاهی و روغن زیتون رسم شد

در قرون وسطی بعد از ورود ماشین آلات مسی و آهنی روغن‌های دیگر مانند بادام نهنگ و روغن‌های حیوانی استفاده شد که این روغن‌ها زیاد مناسب نبودند

زیرا این روغن‌های گیاهی و حیوانی مقاومتشان پایین بود و سریعاً فاسد می‌شدند.

بعد از فعالیت اولین چاه نفت استخراج آن و توسعه تکنولوژی در اواخر قرن نوزدهم روغن کاری‌ها بر پایه نفت خام جایگزین روغن‌های گیاهی و حیوانی شدند

و بعد از آن در قرن بیستم که با گسترش روزافزون صنایع استفاده از اتومبیل‌ها نیاز به روانکاری گسترده شد این این نیازمندی به روغن بیشتر احساس شد

روغن موتورهایی که کیفیت و طول عمر بالایی داشتند می‌توانستند برای موتور خوب باشد و امروزه نیز انواع روغن موتورها در کیفیت‌های بسیار مختلفی وجود دارد که وظایف مهمی در موتور را بر عهده دارند

چند وظیفه مهم روغن موتور

علاوه بر بنزین روغن موتور یکی از سیالاتی است که در خودرو وظایف بسیار مهمی را بر عهده دارد که عبارتند از

کاهش اصطکاک بین قطعات و روانکاری

روانکاری و جلوگیری از سایش قطعات از مهم‌ترین وظایف روغن موتور است و استفاده کردن از روغن‌های موتور غیر استاندارد سبب افزایش اصطکاک و عملکرد نادرست موتور شده و آسیب‌های شدید رابع موتور خودرو وارد می‌کند

خنک کاری قطعات خودرو

گرمای حاصل از احتراق و سوخت و ساز درون خودرو و اصطکاک بین قطعات و درگیر بودن همزمان تمام قطعات خودرو در حین حرکت سبب افزایش دمای موتور خودرو شده و روغن به خاطر ویژگی سیال بودنش قادر به حرکت در درون اجزای قطعات خودرو بوده و سبب کاهش دمای موتور خودرو می‌شود

تمیز کردن موتور خودرو

روغن موتور سبب حل شوندگی بقایای باقی مانده از احتراق درون موتور و همینطور سبب حل شدن ذرات میکروسکوپی از اصطکاک و سایش قطعات خودرو می‌شوند.

جلوگیری از خوردگی قطعات خودرو

احتراق وسوخت وساز خودرو درون خودرو سبب ایجاد تولید اسید خورنده می‌شود که در طولانی مدت باعث اصطکاک و سایش قطعات خودرو می گردد و روغن موتور با کاهش خورندگی این قطعات سبب افزایش طول موتور خودرو می‌شود گذشت زمان و ارتباط روغن موتور با هوا سبب اکسایش روغن موتور شده و دیگر نقش اصلی خود را ایفا نکرده به همین دلیل روغن موتور باید به طور متناوب و مرتب تعویض گردد

چرا روغن موتور سیاه می‌شود

برخلاف نظر عموم که فکر می‌کنند سیاه شدن روغن موتور خودرو دلیل بربی‌کیفیت بودن آن است در حالی که این قضیه کاملاً بالعکس بوده یعنی اگر روغن خود را بعد از مدتی است کارکرد آن سیاه نشده و رنگ اولیه خود را حفظ کرده است این بدین معناست که این روغن موتور وظیفه خود را به درستی انجام نداده و از کیفیت پایینی برخوردار است زیرا روغن موتور مناسب در طی زمان به دلیل داشتن حل شوندگی مناسب و جذب ذرات ریز و میکروسکوپی سبب کاهش میزان آلودگی‌های مابین قطعات شده و میزان اصطکاکه بین قطعات را کاهش می‌دهد.

هر چند وقت یکبار باید روغن خودرو را تعویض کرد

روغن موتورها بعد از مدتی استفاده غلظتشان بیشتر می‌شود به خصوص که سبب می شود هر نوع آلایندگی براده‌های آهن و ناخالصی درون اجزای موتور را به خود جذب می‌کند بعد از مدتی استفاده از روغن موتور گرانروی یا ویسکوزیته آن بالا رفته و و هنگام جریان و حرکت درون موتور از سرعت کمی برخورداربوده وظیفه خودرا به درستی انجام نمی‌دهد از نظر تعویض روغنی‌ها بهترین زمان برای تعویض روغن خودرو هر سه ماه یک بار یا هر ۵۰۰۰ کیلومتر می‌باشد که البته باید گفت این درست است اما برای تعویض روغن خودروی خود به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه نمود البته تکنولوژی ساخت موتور نحوه رانندگی شخص و حتی نوع روغن موتوری که در آن زمان استفاده می‌شود نوع سوخت با توجه به اینکه دیزلی یا بنزین باشد و با توجه به دفترچه راهنمای خودرو زمان تعویض روغن بین سه ماه تا یک سال متغیر است برخی از خودروسازان هر ۵۰۰۰ کیلومتر را زمان مناسبی برای تعویض روغن می‌دانند و برخی دیگر هر ۱۲ هزار کیلومتر یا هر یک سال را زمان مناسبی جهت تعویض روغن می دانند

نشانه های فرارسیدن تعویض روغن خودرو

1:شتاب خودرو کم شده است

زمانی که روغن کهنه و کثیف شده باشد پیشرانه به خوبی روغن کاری نشده در این صورت شما فکر می‌کنید که قدرت پیشران کم شده است و پیشرانه به خوبی قادر به روغن کاری قطعات نمی‌باشد و خودرو از حالت نرم و عادی بودن خود خارج می‌شود

2:صدای ضربات متوالی از موتور شنیده می‌شود

اگر هنگام کار کردن پیشرانه صدای ضربات متوالی از درون موتور شنیده شد به معنی کهنه و کثیف شدن روغن درون موتور است اگر این موضوع در سرعت‌های بالا با افزایش سرعت موتور صدای ضربات بلندتر شد یعنی به موتور آسیب‌های جدی وارد شده و این امر با تعویض روغنی ساده حل نخواهد شد

3: چراغ روغن موتور روشن شده است

هنگامی که چراغ روغن موتور روشن شد در سریع‌ترین زمان ممکن نسبت به تعویض سریع روغن اقدام نموده زیرا فشار روغن داخل پیشرانه به قدری افت کرده که خودرو نمی‌تواند به درستی کار کند و این موضوع سبب روشن شدن چراغ روغن موتور می‌شود

۴: شتاب خودرو کم شده است

در صورتی که پیشرانه به خوبی روانکاری شده باشد بی شک خودرو کار خود را به درستی انجام می‌دهد اما زمانی که روغن کهنه و کثیف می‌شود پیشرانه به خوبی قادر نیست خود قطعات خودرو را روانکاری کرده و در نتیجه از شتاب خودرو کاسته می‌شود و احساس خواهید کرد که قدرت شتاب خودرو کم شده است.

۵: در حالت درجا دور موتور بالاست

در صورتی که در حالت درجا و ایستاده دور موتور بالاست می تواند یکی از نشانه‌های کهنه و کثیف بودن روغن موتور باشد که سبب افزایش اصطکاک بین پیستون‌ها رینگ‌ها یاتاقان‌ها باشد

انواع روغن موتور به ترتیب کیفیت آنها

۱:روغن معدنی:

بی‌کیفیت‌ترین نوع روغن است به دلیل مقاومت کمی که نسبت به گرما دارد زود فاسد می‌شود

۲:روغن های ترکیبی:

از ترکیب روغن‌های معدنی و مصنوعی ساخته می‌شود و معمولاً برای خودروهای سنگین خودروهایی با سرعت بالا توصیه می‌شود

۳:روغن مصنوعی:

گران‌ترین و با کیفیت‌ترین نوع روغن است معمولاً برای خودروهای اسپرت سواری استفاده می‌شود

مقدار روغن مصرفی خودروها

حجم روغن موتور برای انواع خودرو متفاوت است.به عواملی نیز بستگی دارد مثلاً اگر بخواهیم همراه با تعویض روغن فیلتر روغن را نیز تعویض نماییم معمولا مجبور هستیم روغن بیشتری را به درون موتور خودرو روانه نماییم مثلاً در خودروی پژو۲۰۶حدود۳/۷۵لیتروسمند۴/۵لیترو زانتیا۵لیتروپراید۳/۵لیتر مصرف می کنم البته تعویض روغن همراه باتعویض فیلتر روغن سبب میشود خودرو نیم لیتر بیشتر روغن مصرف کند

البته در دفترچه خودرو اطلاعات و راهنمایی لازم مربوطه به حجم روغن موتورخودرو نوع روغن موتور خودرو توصیه های لازم گزارش شده است

اگر مطالعه این مقاله برای شما مفید بود به سایر مقالات مانیز رجوع فرمایید

انواع روغن موتورها

روغن موتور تمام سنتیک

این روغن موتور به طور کامل در آزمایشگاه با مواد شیمیایی تولید می‌شه این روغن به صورت خالصه و توان کارکرد موتور را به بالاترین حد می‌برد این نوع روغن موتور مصرف سوخت را کاهش می‌دهند و کارایی نسبت بیشتری به روغن‌های دیگر دارد

ویژگی‌های روغن سنتیک

کاهش مصرف سوخت خودرو

جلوگیری از فرسودگی قطعات خودرو

ناخالصی کمتر نسبت به روغن‌ها

حفظ خاصیت روغن و نیاز به تعویض کمتر

افزایش طول عمر موتور

افزایش مقاومت در برابر گرما و حرارت

روغن موتور نیمه سنتیک

این روغن ترکیبی از روغن سنتیک و معمولی است که به نوبه خود از اجزای موتور محافظت می‌کند و کارایی آن بسیار بهتر از روغن‌های مینرال است

و نسبت قیمت کمتری در مقابل تمام سنتیک دارد

ویژگی‌های روغن نیمه سنتیک

عملکرد بهتر از روغن‌های مینرال

قیمت ارزان‌تر از نسبت به روغن‌های تمام سنتییک

مخلوطی از روغن‌های تمام سنتیک و مینرال

عملکرد ضعیف‌تر نسبت به روغن‌های تمام سنتیک

روغن‌های مینرال

این نوع روغن بر اساس نفت خام است و ترکیب هیدروکربن پلیترنال آلفین و پلی آلفا ین‌ها تولید می‌شود

این نوع روغن ابتدایی‌ترین معیارش محافظت از موتور خودرو و به دلیل ویسکوزیت پایین موجب نشتی در موتور میشه واسه همین دراین نوع روغن برای خودروهایی که موتور ساده و موتورهای صفر استفاده می‌کنند قیمت آن نسبت به همه ارزان‌تر است.

روغن‌های معمولی نمی‌توانند در سرما یا گرما از موتور ماشین یا خودرو محافظت کنند و و در دمای بسیار پایین و بالا کارایی‌شان را از دست می‌دهند و روغن‌های معمولی باید بعد از طی کردن ۴۰۰۰ کیلومتر تعویض شود.

ویژگی‌های روغن مینرال و معمولی

قیمت ارزان

نیاز به تعویض در کوتاه مدت

مناسب برای موتورهای قدیمی و ساده

ناتوانی در کم کردن حرارت موتور

آیا می‌توان از ترکیب کردن چند نوع روغن موتور استفاده کنیم.

می‌توان گفت که به هیچ عنوان نباید روغن موتورها را با هم ترکیب کنیم از آنجایی که نحوه ساخت و کارکرد هر کدام متفاوت است ترکیب کردن آن می‌تواند باعث شود که خودرو و موتور آن دچار آسیب و عملکردشان با مشکل روبرو شود.

و بهتر است برای عملکرد مناسب موتور روغنی که برای آن تشخیص داده شده استفاده شود.

مواد افزودنی که در روغن موتور وجود دارد

مواد افزودنی عبارتند از:

بازدارنده‌های کف برای جلوگیری از ایجاد حباب در روغن

بازدارنده‌های خوردگی برای محافظت در برابر زنگ زدگی با تشکیل نوار محافظ

ضد یخ برای بهبود سیالیتر روغن در دمای سرد

پراکنده کننده و آنتی اکسیدان برای جلوگیری از تشکیل ناخالصی و تجمع روی قطعات موتور

عوامل ضد سایش برای کمک به روانکاری فوری هنگام روشن شدن موتور و به حداقل رساندن ساییدی قطعات موتور خودرو

بهبود دادن شاخص ویسکوزیته برای بهبود عملکرد روغن در دمای شدید

فواید روغن موتور

روغن موتور وظایف زیادی دارد از جمله جهت آماده سازی برای روشن شدن خودرو و غیره که به آنها می‌پردازیم عبارتند از:

کاهش اصطکاک بین اجزای موتور:

موتور خودرو از اجزای متحرکی ساخته شده که هر کدام هنگام کار و حرکت باعث سایدگی می‌شود این استحکاک بیشتر باشد موتور داغ می‌کند یکی از وظایف اصلی این است که روغن موتور نگذارد اصطکاک بین این‌ها زیاد بشه و موتور داغ کند

جلوگیری از رسیدن گرما به چرخه احتراق

موتور خودرو با تولید انفجارهای کنترل شده درون سیلند کار می‌کند و گرمای ناشی از اصطکاک به گرمای موتور اضافه می‌شود و حرارت زیاد می‌شود و عملکرد موتور با مشکل روبرو می‌شود یکی از وظایف روغن موتور این است که عایقی باشد که رسیدن گرما به چرخه احتراق را جلوگیری کند.

به حداقل رساندن زنگ زدگی قطعات

انجام فرایند احتراق باید شامل هوا و اکسیژن زیادی باشد تا سوخت انجام شود از طرفی اکسیژن یکی از عواملی است که باعث زنگ زدن می‌شود بنابراین باید روغن موتور اکسیدانندگی اکسیژن را به حداقل برساند.

جذب محصولات ناخواسته احتراق

فرایند احتراق برخی محصولاتی دارد که مثل اسیدها اکسیدها و سیلیکون‌ها تولید می‌کند که وارد قسمت موتور می‌شوند و موتور آسیب می‌بیند روغن موتور باید جذب این مواد را به حالت تعلیق در بیاورد.

آب بندی موتور خودرو

روغن موتور با ایجاد یک لایه نازک بین سیلندر و پیستون مثل عایق است و مانع نفوذ آب می‌شود می‌توان گفت که سیستم آب‌بندی رو به روغن موتور مربوط می‌شود.

دارای خاصیت تمیز کنندگی

روغن موتور قدرت پاک کننده بسیار بسیاری دارد و به عنوان یک تمیز کننده فوق العاده شناخته می‌شود که بعد از کار طولانی مدت رسوبات در آن تجمع می‌یابند این رسوبات از جمله بقایای احتراق می‌باشد و بدون روغن این مواد موتور را مسدود می‌کنند و باعث خرابی یا سوختن آن می‌شود و باید مداوم فیلتر روغن را عوض کنید.

روغن موتور خوب برای موتور باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

اول از همه باید روغن موتوری استفاده کنید که دارای کیفیت و مناسب راندمان موتور شما باشد و ویژگی‌های دیگر آن:

کاهش مصرف سوخت

یکی از مهم‌ترین وظایف روغن موتور کاهش مصرف سوخت است مثلاً روغن موتور پارانوکس بر اساس نوع خودرو مصرف سوخت را ۵ الی ۱۰ درصد کم می‌کند و این باعث هزینه در صرفه‌جویی سوخت می‌شود

باید دارای خاصیت روانکاری بالا

نوعی روانکار صنعتی است روغن موتور برای همین باید خاصیت روانکاری بالایی داشته باشد تا از اصطکاک جلوگیری کند

کاهش آلودگی صوتی

اصطکاک میان قطعات باعث می‌شود که خوردگی و صدا ایجاد شود بنابراین روغن مناسب موتور این آلودگی صوتی را کاهش می‌دهد روغن موتور سر وصدا را به طور کامل از بین می‌برد طوری که رانندگان خودرو اصلاً متوجه خاموش و روشن بودن خودرو نمی‌شود.

کاهش استهلاک خودرو

یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش استهلاک استفاده از روغن با کیفیت و مناسب است روغن موتور با کیفیت باعث می‌شود که از پوسیدگی موتور و استهلاک زیاد جلوگیری شود

تقویت موتور خودرو

وظیفه اصلی روغن تغییراتی در عملکرد موتور است که موجب تقویت آن می‌شود.

عدم آسیب به محیط زیست

روزانه میلیون‌ها میلیون خودرو در کشور رفت و آمد می‌کنند که باعث تولید گازهای سمی برای محیط زیست می‌کنند بنابراین روغن موتور با کیفیت باید استفاده کنیم که محیط زیست خطری نداشته باشد و کمکی به موتور باشد.

تاریخ انقضای روغن موتور

روی بسته‌بندی‌های روغن موتور تاریخ آن ذکر می‌شود روغن موتور نیز مانند سایر مواد شیمیایی امکان فاسد شدن دارد.

روغن موتورهای طبیعی حدوداً ۲ سال و برای روغن‌های مصنوعی حدوداً ۴ سال در نظر گرفته می‌شود البته این شرایط در زمانی است که روغن موتور باز نشده باشد و زمانی که باز شد عمر آن کوتاه می‌شود.

عوامل موثر در تعویض زود هنگام روغن موتور

با رعایت نکردن بعضی از نکات در حین رانندگی باید روغن موتور خود را زودتر از موعد تعویض کنید.

برخی از این نکات که مانع تعویض زود هنگام روغن می‌شوند عبارتند:

رانندگی با سرعت زیاد

حمل بارهای سنگین

رانندگی در سربالایی و یدک‌کش‌های ممتد

ماندن در ترافیک‌های سنگین و درجا کار کردن زیاد موتور

استارت زدن زیاد در هوای سرد

رانندگی مداوم در هوای مرطوب و پر از گرد و خاک

تعویض روغن خودرو در خانه

تعویض کردن روغن کار سختی نیست و تجهیزات زیادی هم احتیاج ندارد ولی در سلامت موتور بسیار مهم است

ابزار لازم برای تعویض روغن موتور

دستکش‌های پلاستیکی

واشر پیچ تخلیه

آچار فیلتر روغن

آچارهای اصلی

جک

قیف تمیز

فیلتر روغن نو

ظرف برای تخلیه روغن قبلی

مراحل تعویض روغن موتور

اول خودرو را پارک کنید باید در یک محیط بدون شیب باشد تا بتوانید کار را راحت انجام دهید و خودرو را اگر خاموش بوده اجازه دهید تا موتور گرم شود و اگر گرم است اجازه دهید تا موتور خنک شود

دوم باید از جک استفاده کنید و قسمتی که موتور خود را در آن است را بالا بیاورید و اگر شاسی بلند از خودروی شما نیاز به جک ندارد

سوم پیچ تخلیه را باز کنید در مرحله بعدی ظرف تخلیه روغن را زیر ماشین قرار دهید و با یک آچار مناسب در خلاف جهت عقربه‌های ساعت پیچ را چرخانده و اجازه دهید روغن کهنه خالی شود.

چهارم واشر پیچ تخلیه را چک کنید و بعد از اینکه روغن تخلیه شد پیچ تخلیه را ببندید واچر پیچ تخلیه را چک کنید که دچار پوسیدگی و آسیب نباشد و اگر خراب بود باید آن را تعویض کنید

پنجم فیلتر روغن را تعویض کنید و باید فیلتر جدید جایگزین کنید برای این کار باید کاپوت را باز کنید آچار مخصوص را برداشته واشر را از آن خارج کنید مقداری روغن به لبه فیلتر جدید بزنید و جایگزین قبلی کنید.

ششم روغن موتور را اضافه کنید بعد از تعویض فیلتر باید روغن ترمز را ریخته و برای این کار درپوش روغن موتور را بردارید و با استفاده از قیف تمیز روغن را اضافه کنید هیچگونه ریزشی از پیچ تخلیه و فیلتر روغن نداشته باشد در آن صورت که مشاهده کردید قسمت پایین خودرو ریزش دارد باید به رفع اشکال آن اقدام نمایید

هفتم باید سطح روغن موتور را بررسی کنید و در آخرین مرحله باید این کار انجام گیرد ۳۰ ثانیه روشن بگذارید و در این مدت پیچ تخلیه و فیلتر را چک کنید که ریزش نداشته باشد بعد از آن میله را در کنار موتور قرار دارد و یک حلقه قرمز دارد بیرون بکشید تمیز کنید و اگر سطح روغن بالاتر از خط بود یعنی باید روغن آن را کم کنید اگر کمتر از خط بود باید به آن اضافه کنید.

قیمت روغن موتور

قیمت روغن به عوامل زیادی بستگی دارد به نوع برند میزان گرانروی نوع ماده کیفیت و بسیاری از عوامل دیگر که موثر هستند هزینه روغن‌های موتور داخلی معمولاً بین ۲۵۰ و تا ۷۰۰ تومان است و قیمت برندهای خارجی از ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ هم وجود دارد که این روغن‌ها کیفیت چندانی ندارند

روغن موتورهای وارداتی به دلیل نوسانات قیمت دلار متغیر است و حدوداً بین ۴ الی ۶ میلیونند

جمع بندی

توجه به روغن موتور و تعویض به موقع آن باعث طولانی شدن عمر موتور و بازدهی زیاد خودرو به شما می‌باشد و همچنین از هزینه‌های سنگین تعمیر موتور هم جلوگیری می‌شود روغن موتور یکی از مهم‌ترین عامل بهبود عملکرد در موتور است.

پاس از همراهی